Koolstof heeft een negatieve temperatuurscoëfficiënt. Potlood verschaft een prima NTC-demonstratie.

Niveau

:

Mavo 2/3/4, Havo 2/3, VWO 2/3
Havo 4/5, VWO 3/4

Doel

:

Demonstratie van een NTC gemaakt van grafiet

Nodig

:

  • 1x gestabiliseerde voeding 5A
  • 1x 2mm vulling van vulpotlood
  • 1x (demo)stroommeter
  • 1x (demo)spanningsmeter
  • 2x krokodillenbekjes
  • 1x hittebestendig tegeltje ter bescherming van je meubilair (de vulling wordt heet!)

 

Een potlood bestaat uit een stift, gemaakt uit een mengsel van grafiet en klei, met een houten omhulsel. Het mengsel voor de stift wordt in een oven gebakken. Veel klei en weinig grafiet geeft een hard potlood, veel grafiet en weinig klei geeft een zacht potlood. (Bron: wikipedia!) Dus hoe zachter het potlood hoe hoger het grafiet-gehalte. Dus zachtere potloodvullingen zouden wel eens geschikter kunnen zijn dan de HB-vulling die hier is gebruikt.

Bij het vak tekenen beschikt men over grafietpotloden van ca 8 mm dik. Die kun je ook gebruiken als NTC. En terwijl het grafietstaafje warmer wordt...
(Met houtskoolstaafjes echter, lukt het niet, want die geleiden niet of nauwelijks.)

  • neemt de stroom toe
  • oftewel: laat hij de stroom makkelijker door
  • oftewel: neemt de weerstand R af

NTC demonstratie met grafiet en lampjes

electrisch schema met NTC2
Hierboven zie je het elektrische schema van de opstelling. De grafiet potloodvulling bleek een weerstand van 5Ω te hebben. Bij verhitting zakte die weerstand tot 1Ω. In vergelijking met lampjes, is dat een zeer lage weerstand. Om mijn lampjes duidelijk zichtbaar aan en uit te laten gaan, zocht ik daarom naar lampjes met een zo laag mogelijke weerstand. Zodoende kwam ik uit op lampjes van 1,2V bij 150mA. R = U / I = 1,2V / 0,15A = 8Ω. En omdat 8Ω nog steeds een veel te hoge weerstand is om de lampjes duidelijk aan en uit te laten gaan, heb ik 8 van deze lampjes parallel geschakeld.\

NB: enige tijd later heb ik halogeenlampjes gevonden van 6V / 1A / 6W / 6Ω. Ik heb ze nog niet getest, maar met enkele van deze lampjes, parallelgeschakeld, moet het ook lukken. 1A per lampje, dus wel zware voeding nodig!